BAHÇEKAPILI SÜLALESİ ve MARAŞ

Bahçekapılı Sülalesinin Maraş’ta Emirzeoğlu Sanını Taşıdığı, Trabzon’un Fethinden Sonra Maçka Yöresine Ve Çaykara’nın Uzungöl Yöresine,  Bayburt, Amasya İle Sakarya’nın Kirazlı Köyü’ne Yerleştiği-Yerleştirildiği Saptanmıştır.

Günümüzde yetiştirdiği yazarlar, şairler, sanatçılar, bilim insanları, yöneticiler, bürokratlar, siyasetçiler ve zenaatkârlarla adından söz ettiren Bahçekapılı Sülalesi, 16. yüzyılın başlarında Maraş (şimdiki Kahramanmaraş) yöresinden gelip-getirilip çoğunlukla Trabzon ve çevresine; ama Bayburt’a, Amasya’ya ve Sakarya’ya da yerleşmiş-yerleştirilmiş bir Türk boyudur.  

-Alâettin Bahçekapılı-

Aynı dönemde Trabzon’un Maçka yöresine ve Bayburt’a yerleştirilen Eyübzadeler (Eyüboğulları) gibi yaşadıkları topraklar (Hasankeyf) savaşta düşman eline (Safevi Şahı Şah İsmail) geçtiği için göç etmedi bu sülale. Bahçekapılı Sülalesi’nin atalarının Trabzon’un fethinden sonra, bölgedeki nüfus yapısının baskın karakterini değiştirmek ve güvenlik sağlamak gerekçesiyle bu bölgeye getirildiği sülale büyüklerince söylenmektedir; bunu yerleştirildikleri toprakların stratejik özellikleri doğrular niteliktedir.

Bugün 20 bini aşkın bir nüfusla Araklı ve Sürmene ilçelerinde yaşayan bir bölümüne Bölükbaşılar denen Çebioğulları’nın da aynı gerekçelerle yöreye Konya’dan geldiği-getirildiği bilinmektedir.  

Tellioğulları’nın Musul’dan, Van’dan kalkarak güneye giden kolu Siverek üzerinden önce Urfa, ardından batıya yönelerek Maraş, Bahçe, Karaisali, Manavgat, Alaiye (Alanya), Karapınar ve Konya civarına yerleşen Fettahoğulları’nın kuzeye giden kolu da İspir Ovacık yöresinde bir süre konakladıktan sonra Bayburt üzerinde Of’un (şimdi Çaykara İlçesine bağlı) Zeno Köyü’ne yerleşmişlerdir.  

Şam ve Kudüs’ten Anadolu’ya gelen Malkoçoğulları’nın da Fetih’ten sonra aynı gerekçelerle Trabzon ve çevresine yerleştirilen sülalelerden olduğu kayıt altındadır.

Bahçekapılı Sülalesi’nin Maraş’ta Emirzeoğlu sanını taşıdığı, Trabzon’un fethinden sonra bir bölümünün Maçka yöresine ve Çaykara’nın Uzungöl yöresine,  bir bölümünün de Bayburt, Amasya ile Sakarya’nın Kirazlı Köyü’ne yerleştiği-yerleştirildiği saptanmıştır.

Maçka Örnekalan (Mağura) Köyü ve Trabzon’dakilerle Akçaabat Osmanbaba Köyü’nde olanların Kakışım soyadını aldıkları; Sakarya’dakilerin Sezgin ve Kakışım, Bayburt’takilerin Soylu soyadlarını kullandıkları bilinmektedir.

Maraş kökenli Emirzeoğlu’ndan sonra kayıtlarda Yüzbaşı Okçu Ali (Zamali), Mehmet Kakışım ve İbrahim Paşa, sülalenin ataları olarak görülmektedir.

Bu sülale “güçlü ve cesur” anlamına gelen Kakışım (yörede söylendiği biçimiyle K(G)agoşumoğlu –ki bu da, bugün bile arkadaşa, yandaşa “gagoş” diyen Elazığ-Maraş yöresine aidiyeti gösterir) soyadını 1930 yılına kadar nüfus kayıtlarında kullanmıştır. Soyadı Yasası çıktığında Maçka Nüfus Memurluğu’nda görevli Hasan Galip (1934-38 arasında Maçka Belediye Başkanlığı yapmıştır), İstanbul’da Bahçekapı semtinde uzun süre işyeri bulunan, bu nedenle Maçka’da kendisine Bahçekapılı İbrahim denilen dedesi İbrahim Kakışım’ın anısı nedeniyle sülalenin Bahçekapılı soyadını almasını önermiştir. Bir-iki itiraz dışında kabul gören bu öneriden sonra bugün sayısı 20 binleri aşan sülale Bahçekapılılar olarak tanınmıştır.

Çağlayan beldesindeki Emirzeoğulları Emral, Trabzon’dakilerin bir bölümü Kakışım soyadını kullanmayı sürdürmektedir. Bugün, sülalenin çoğunluğu İstanbul (Fatih, Bağcılar, Kadıköy, Ümraniye), Yalova, Trabzon (Maçka merkez, Örnekalan, Sevinç (Soldoy), Kapıköy, Hamsiköy), Bayburt ve Gümüşhane’de bulunmaktadır. -Alâettin Bahçekapılı-

TrabMarDer